سرسيلندر، گيربكس، خرابي سرسيلندر

مي‌توان سرسيلندر را به عنوان يك قطعه فلزي در نظر گرفت كه روي بلوك سيلندر نصب شده تا از ورود گازها در زمان لازم در روند كار موتور اتومبيل جلوگيري كند و همچنين ورود موقت سوخت و خروج دود را فراهم كند.

البته سرسيلندر در اين كارها تنها نيست و اين كارهاي مهم را با كمك واشر سرسيلندر، سوپاپ و ميل سوپاپ انجام مي‌دهد.

علاوه بر اين، سر سيلندر به دليل تماس مداوم با دماي بالاي اشتعال، نياز به خنك سازي دارد و اين وظيفه بر عهده سيستم خنك كننده خودرو است. به دليل وجود سوپاپ‌ها در سر سيلندر و چرخش مداوم ميل سوپاپ، ميل سوپاپ به روغن كاري نياز دارد.

سر سيلندر اگرچه بايد از فلز ساخته شود اما بايد داراي وزن كمي باشد زيرا اگر وزن آن خيلي زياد شود، قادر به حركت آنقدر سريع نيست كه بتواند كار خود را انجام دهد. اين قطعه بايد ظرفيت لازم براي حفظ عملكرد براي چندين سال را داشته باشد و نيازي به تعويض‌هاي كوتاه مدت ندارد.

خوشبختانه توليدكنندگان به فرمولي براي ساخت چنين قطعه‌اي رسيده‌اند. مي‌توان گفت كه آلومينيوم بهترين ماده براي ساخت سرسيلندر است كه حداقل ۵ سال عملكرد خود را حفظ مي‌كند. البته يك نمونه آهني نيز وجود دارد كه ممكن است حتي عمر طولاني‌تري داشته باشد.

دلايل خرابي سرسيلندر

اگرچه سرسيلندر به طور مداوم در معرض دماي بالاي محفظه احتراق قرار دارد، آلياژ آن به گونه‌اي است كه در شرايط عادي و با عملكرد مناسب قطعات خنك كننده و روغن كاري، از جمله سلامت پمپ روغن (اويل پمپ)، پمپ آب (واتر پمپ) و رادياتور، براي بسياري از افراد سال‌ها بدون هيچ مشكلي كار خواهد كرد.

خرابي سرسيلندر

از طرف ديگر، اگر به هر يك از اين قطعات آسيب برسد، مي‌تواند منجر به خرابي سرسيلندر شود. مهمترين دشمن سرسيلندر جوش آوردن ماشين است. دماي بيش از حد موتور باعث مي‌شود كه سر سيلندر به مرور زمان دچار تاب شود و نتواند وظيفه خود را در مورد آب بندي محظه احتراق انجام دهد.

البته اين كار به سرعت اتفاق نمي‌افتد و معمولاً در ابتدا واشر سرسيلندر آسيب مي‌بيند، اما اگر ماشين به مدت طولاني به جوش آوردن ادامه دهد يا دماي موتور بيش از حد زياد شود، در نهايت به سرسيلندر آسيب مي‌رساند.

براي جلوگيري از خراب شدن سرسيلندر چه بايد كرد؟

مهمترين اصل در نگهداري اجزاي موتور كه يكي از مهمترين آن‌ها سر سيلندر است، توجه به كيفيت عملكرد سيستم‌هاي روغن كاري و خنك سازي است. اگر سيستم خنك كننده متشكل از يك فن، رادياتور، پمپ آب و سنسور دما به درستي كار نكند، با افزايش دماي موتور، خطر آسيب به سر سيلندر و ساير اجزاي موتور مانند واشر سيلندر، پيستون و شاتون‌ها افزايش مي‌يابد.

آيا سبك رانندگي مناسب در سلامت سر سيلندر تأثير دارد؟

يكي از مواردي كه بايد در طول عمر سر سيلندر خود به خاطر بسپاريد، بهبود نحوه اداره و برخورد با خودرو است. هنگامي كه موتور سرد است، قطعات فلزي آماده انبساط ناگهاني نيستند، بنابراين بايد از استفاده بيش از حد از گاز در اتومبيل تازه روشن شده خودداري شود. همچنين، رانندگي با سرعت زياد براي مدت طولاني باعث افزايش فشار داخل سيلندر مي‌شود و در نتيجه آستانه تحمل فلز كاهش مي‌يابد و آسيب پذيري آن با همان عامل افزايش مي‌يابد.

سرسيلندر تراش خورده

نگهداري كافي از سيستم خنك كننده و روغن كاري موتور نيز مي‌تواند باعث افزايش طول سر سيلندر شود.

نشانه‌هاي خرابي سرسيلندر

وقتي سر سيلندر تاب برميدارد ابتدا مي‌توان به جاي تعويض آن را تعمير كرد. بدين منظور سر سيلندر باز و ماشين كاري مي‌شود تا سطح آن يكنواخت باشد. پس از اين، بايد يك واشر سرسيلندر ضخيم‌تر روي موتور نصب شود. با اين حال، سر سيلندر تعمير شده معمولاً نمي‌تواند مانند يك سر سيلندر جديد عمل كند و در نهايت باعث مشكلاتي مي‌شود كه نياز به تعويض سر سيلندر دارد.

زمان

زمان نشانه اصلي نيست، اما هميشه بايد آن را در نظر داشته باشيد. اگر خودروي شما صفر يا ۲ تا ۳ سال از توليد آن مي گذرد، احتمالاً سرسيلندر مشكلي ايجاد نمي‌كند. با اين حال، اين قطعي نيست و شما بايد به علائم ديگر توجه كنيد.

عملكرد ضعيف موتور

از آنجا كه سرسيلندر نقش بسزايي در موتور خودرو دارد، خرابي سرسيلندر تأثير زيادي در عملكرد موتور خواهد داشت. اگر سرسيلندر از كار بيفتد، مشكلي در چرخه احتراق وجود دارد و ممكن است هواي فشرده آزاد شود.

نشت مايع خنك كننده

عملكرد سيستم خنك كننده و مايعات آن خنك كردن موتور و اجزاي آن از جمله سرسيلندر است. خرابي سر سيلندر مي‌تواند منجر به نشت مايع خنك كننده شود. مانند روغن، نشت به چندين روش قابل تشخيص است. اولين راه اين است كه به مايع خنك كننده نگاه كنيد و آن را خارج كنيد. در اتومبيل‌هاي مدرن، علامت دماي آب نيز نشانه خوبي است. يكي از دلايل نشت مايع خنك كننده از سر سيلندر شكسته بودن است.

نشت روغن

سر سيلندر حاوي روغن است. اين روغن براي از بين بردن اصطكاك و كاهش گرما استفاده مي‌شود. به همين دليل و با مشاهده نشت روغن، مي‌توانيد به راحتي وجود آسيب در آن را تشخيص دهيد.

سر سيلندر

تشخيص نشت روغن به اين صورت است كه اگر براي مدتي ماشين را در يك مكان خاص پارك كنيد، زير آن روغن مشاهده خواهيد كرد. همچنين در اتومبيل‌هاي مدرن، علامت Check Oil روي صفحه آمپر كمك كننده‌اي براي تشخيص نشت روغن است.

نداشتن احتراق كامل

اين مورد دليل مشابهي با موارد فوق دارد. سرسيلندر فضاي بالاي سيلندر را مي‌بندد تا مخلوط سوخت و هوا و احتراق را براي بهترين حالت فشرده كند. اگر سرسيلندر از كار بيفتد، سيلندر به درستي تحت فشار قرار نمي‌گيرد، اين به معني فشرده‌سازي نامناسب هوا و سوخت است. به اين ترتيب احتراق به خوبي انجام نمي‌شود و عملكرد موتور مختل مي‌شود.

حتي در موارد بحراني نيز احتراق ممكن است به هيچ وجه رخ ندهد. در صورت عدم كنترل، حتي سوخت باقيمانده نيز مي‌تواند به موتور آسيب برساند. به همين دليل اگر اين مشكل را مشاهده كرديد بهتر است هرچه سريعتر آن را حل كنيد تا هزينه بيشتري براي شما نداشته باشد.

دود خارج شده از موتور

هنگامي كه سر سيلندر با يك مشكل اساسي روبرو است ممكن است گازهاي خروجي وارد محفظه موتور شوند. در اين حالت دود از زير كاپوت و محفظه موتور خارج مي‌شود و قابل مشاهده است. در چنين مواردي بايد سرسيلندر سريعاً تعويض شود. نكته مهمي كه بايد به آن توجه كنيد اين است كه در صورت مشاهده هر يك از علائم فوق، منتظر بيرون آمدن دود از موتور نباشيد و به تعميرگاه مراجعه كرده و در صورت لزوم، سرسيلندر را تعمير كنيد.